Bu sayfayı yazdır

Dünya Üzerinde Dağlar

 

Jeoloji devirlerinden 1. Zaman adını verdiğimiz Paleozoik' te (yani günümüzden yaklaşık 350 milyon yıl önce) yeryüzünde biri kuzeyde ( Laurasia), diğeri güneyde (Gondwana ) iki kıta bulunuyordu. Bu 2 kıta arasında da, günümüzde Türkiye'nin yeraldığı kesimde Tethis Denizi uzanıyordu. Eski kıta çekirdekleri adını verdiğimiz kuzey kıtasını Kanada, İskandinavya, Sibirya, güney kıtasını Brezilya, Afrika-Arabistan, Hindistan, Avustralya gibi büyük kara parçaları oluşturuyordu. II. zaman başlarında (yani günümüzden yaklaşık 100-150 milyon yıl önce ) Tethis Denizinde biriken materyaller bu sırada kendini gösteren iç kuvvetlerin baıncı ile deniz dibinden yükselerek, kıvrılmışlar ve yer yerde kırılmış, eski masiflere ya da diğer adıyla biraz önce saydığımız eski kıtalara yamanıp, lehimlenmişlerdir. Böylece Alp-Himalaya Kıvrım Sistemi meydana gelmiştir. 
Yerkürenin çeşitli bölgelerinde farklı şiddette ve zamanlarında oluşan bu dağoluş hareketlerine topluca ALP OROJENEZİ adı verilmektedir. Bu hareketler, N-S yönünde Kayalık Dağları ve And Dağları şeklinde; W-E yönünde ise, Tel Atlaslar, Pireneler Alpler, Apeninler, Dinaritler, Balkanlar ve Rodoplar, Kuzey Anadolu Dağları, Toroslar, Kafkaslar, Elbruzlar, Zagroslar, Hindikuş, Karanlık, Tanrı (= Tien-Şan ), Karakurum, Himalayalarla Asya güneydoğusuna kadar uzanır. Plaka Tektoniği görüşüne göre, dünyada dağların oluşumu ise şöyledir: 6000 km' lik yeryuvarın bir kesitine bakacak olursak, en dışta silisyum-alüminyum ve silisyum-magnezyumdan oluşan Kabuk' ta yoğunluk 2.7-3' tür. Bunun altındaki nikel-demir ve silisyum-magnezyumdan oluşan Manto' da ise yoğunluk farkından dolayı mantonun üzerinde plakalar (= levhalar) yüzmektedir. 
Örneğin AVRASYA plakası, AFRİKA plakası gibi. Plakalar adalar şeklindedir. Yerküre üzerinde görünen parçaları ise kıtalaruı oluşturur. Bunlar, yani kıtalar aynen aysbergler ( buzdağları ) arasına sıkışmış gemilere benzerler. Bu levhaların birbirine yaklaşıp, uzaklaşmaları neticesi meydana gelen basınç ile kıtalar ve kıtalar üzerindeki (kenarındaki) kıvrımlı dağlar oluşmuştur. İşte II. Zaman sonu III. Zaman başlangıcında ALP KIVRIM SİSTEMİ bu şekilde meydana gelmiştir. Dünya üzerindeki önemli zirvelerden örnekler verecek olursak: Himalaya' lar, dünyanın en yüksek 12 zirvesine sahiptir. Dünyanın en yüksek 12 zirvesine sahiptir. Dünyanın en yüksek tepesi 8848 m ile EVEREST' e aittir. Atlas ve duvar haritalarındaki 8611 m yükseltisine rağmen, bir diğer ölçüme göre ise Everest' ten 30 m daha yüksek olan ve Karakurum Dağları üzerindeki 8878 m yükseltili K2 zirvesi dünyanın en yüksek tepesidir. Batı Pasifik' te ise 5029 m yükseklikteki Jaya doruğu Yeni Gine' deki ve 3776 m ile Japonya' daki Fujiyama önemli yükseltilerdir. Avusturalya' nın en yüksek noktası güneydoğudaki Avustralya Alpleri üzerindeki Kosciusko (2230 m ) Dağıdır. Kuzey Amerika' nın en yüksek doruğu olan Mc. Kinley (6194 m ), ayrıca Logan (5951 m) ve Meksika' da yeralan Orizaba (5700 m ) önemli dağları oluştururlar. Güney Amerika' da ise; And Dağları üzerinde 6000 m' yi geçen birçok zirve vardır. 
Bunlardan Aconcagua 6960 m yüksekliğinde olup, güney Amerika' nın en yüksek zirvesidir. Afrika' nın en yüksek dağı ise, 5895 m ile Klimanjaro dağlarıdır. Avrupa' nın en yüksek zirvesi ise, Kafkas' larda yeralan 5642 m ile Elbruz doruğudur.Mont Blanc ise Alplerin en yüksek noktası olup 4807 m' dir.

Yorum eklemek için giriş yapın