RADYASYON:
Sıcaklık ışınlarının sıcak cisimden soğuk cisme doğru akma aksiyonuna radyasyon denir.Vücut,içinde bulunduğu ortamdan sıcak olduğu sürece bu yolla ısı kaybeder.Bundan, ortamın soğukluğu derecesinde ısı kaybolacağı anlaşılır.Mesela,çıplak bir baştan +4 santigradlık bir vasatta isebunub %75'i kaybedilir(26).Burdan soğukta yün başlık giymenin ve parkanın kapuşonunu örtmenin enerji tasarrufu bakımından önemi ortaya çıkar.
Normal oda sıcaklığında oturan çıplak bir insan,fazladan radyasyonla kaybolan ısının %60'ı kadar bir ısı kaybeder(29).Bu da dağcının neden soğukta vücudunun her tarafını kapalı tutması ve elleri üşümese bile eldiven giymesi gerektiğini izah eder.
Vücudun uyku tulumunu ısıtması da bu yolla olur.
KONDÜKSİYON:
Vücut ısısının direkt temasla dışarı iletilmesine kondüksiyon denir.Olay vücudun soğuk cisimlerle temasa gelmesi sonucu artar.Soğuk metallerin elle tutulması,soğuk kaya,kar veye buzun üstüne oturma ve özellikle vücudun üzerinde ıslak elbisenin bulunması buna örnektir.
Islak elbise kuru elbisenin 240 misli ısı kaybettirir.Soğuk rüzgar kaybı daha da artırır.Bu açıklama dağda veya soğukta ıslanmanın ne büyük felaket olduğunu ve yağmurluk taşımanın gerekliliğini ortaya koymak için yeterlidir. Kış şartlarında tek şilte yeterince izolasyon yapamadığı için kondüksiyonla ısı kaybı olur.Çadırın içinin çok soğuk olmamasına ve uyku tulumunun mükemmelliğine rağmen dağcının gece üşümesinin sebebi kar yoluyla alttan durmadan ısı kaybedilmesidir.Bunun için şiltenin tam bir izolasyon yapacak kalınlıkta çift şilte kulanılması gerekir.
KONVEKSİYON:
Hava harekletlerine konveksiyon denir.Dolayısıyla hava akımının meydana getirdiği ısı kaybına bu ad verilmektedir.Vücut ısısı önce deriyle temasta bulunan havaya intikal eder (kondüksiyon olur),sonra da hava cereyanı ile götürülür. Saatlik hızı 6,5 km olan bir rüzgar,saatteki hızı 1,6 km olan bir rüzgardan 2 misli daha fazla ısı kaybettirir.Rüzgarın daha hızlanması ilave olarak fazla bir ısı kaybına yol açmaz(29). Bu açıklama elbisenin içinde altındaki havanın saklanmasının gerekliliğini yani ısı kondüksiyonu olan havanın süpürülmesine engel olmak için rüzgarlık veya rüzgar geçirmeyen elbiselerden giyilmesinin önemini ortaya koyar.
SİNDİRİM KANALI YOLUYLA KAYIP:
Soğuk içeceklerin alınması ve soğuk besinlerin yenmesi kondüksiyon mekanizması ile bir endojen ısı kaybına yok açar.Dağda bol miktarda sıvı alındığı için bu yolla olan ısı kaybına çok önem verilir.
TERLEME VE TERİN BUHARLAŞMASI:
Derinin üzerinde bulunan su(ter).elbisenin de ıslanması ve kondüksiyon mekanizması ile bir hayli ısı kaybettirir. Diğer taraftan terin buharlaşması olayı deriden ısı çekilmesiyle birlikte cereyan eder. Normalde deride gözle görülmeyen bir buharlaşma vardır ve buna "Perspiratio insensibl"denir.Kuru havada ve soğukta olay şiddetlenir.Dolayısıyla dağlarda bu yoldan ısı kaybı fazladır.
SOLUNUM YOLUYLA KAYIP:
Normalde akciğerlerden buharlaşma mekanızması ile ısı kaybedilir.(Bu da Perspiratio insensibl'e girer).Dolayısıyla dağlardaki hızlı solunum ve havanın kuru olması ısı kaybını arttıracaktır. Soğuk havanın teneffüsü kondüksiyon ve konveksiyon yoluyla çok ısı kaybettirir.Rüzgar olayı arttırır.Bu açıklama niçin soğuk ve rüzgarlı havada cerrahi maske takılmasının gerekliliğini ortaya koyar.
