Alpay Oğuş

Alpay Oğuş

Cuma, 11 Kasım 2011 20:29

Hipertermi

 

Sıcak günlerde yapılan egzersiz sırasında vücut ısısı çok yükselir.organizmanın normal işleyişini sürdürebilmesi için vücut ısısı normal sınırlar içinde kalmak zorundadır. Vücut ısısının düşürülmesi için en etkili yol terlemedir. Sıcak bir ortamda yapılan egzersizle beraber saatte 1-2.5 litre ter kaybedilir. Ter vücut sıvılarından gelmektedir ve vücut fonksiyonlarının gerçekleşmesi için kritik bir madde olan tuzu içerir. Dolayısıyla aşırı terlemeyle birlikte vücutta sıvı ve elektrolit kaybı gelişir ve sıcak rahatsızlıkları ortaya çıkar. 

Hareket ettirilen büyük kaslarda ağrılı kasılmalar şeklinde kramplar başlar. Nedeni terle kaybedilen tuzdan kaynaklanır. Bu kaslara elle hafif masaj ve esnetme yapılır. İçine bir tutam tuz atılmış su içmek önerilmektedir. Sıcağa bağlı kramplar yeterince sıvı alanlarda pek görülmez. 

Sıcak Bitkinliği; 
Uzun süreli ve yoğun terlemenin ardından gelişir. 
Belirtileri; Baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, hızlı solunum ve bitkinlik. 
Tedavi; etkilenen kişi gölge bir yere taşınmalı ve elektrolit dengeli, serin içecekler içirilmelidir. 1 lite suya 1 çay kaşığı tuz, 1 tatlı kaşığı şeker konarak hazırlanabilir. Sıcak bitkinliği fiziksel olarak zararlı değildir ancak daha ciddi aşamalara ulaşmadan önce mutlaka tedavi edilmelidir. 

Sıcak Çarpması; 
Çok tehlikelidir, vücudun alışık olmadığı sıcak ortamda bulunduğu durumlarda kazazede terler ancak kaybettiğinden daha fazla ısı üretir. Vücut ısısı 40-41 dereceye çıkabilir. 
Belirtileri; İlk aşamalarda bilinç düzeyinde birdenbire kendini gösteren değişiklikler: oryantasyon kaybı, sersemleme, saldırganlık, garip davranışlar ve tutarsız konuşmalardır. Cilt kuru ve kırmızı ancak terlidir. Hızlı solunum ve hızlı nabız hemen hemen her zaman görülür. Yıkım her an gerçekleşebilir. Vücutta su bittiğinde terleme durur, ardından koma ve ölüm gelir. 
Tedavi; Kazazedenin hayatını kurtarmak için hızlı soğutma gereklidir. Bunun için en iyi yöntem elbiselerin çıkarılması, pamuklu bir örtüyle örtülmesi, su püskürtülmesi ve yelpaze yapılarak serinlemenin sağlanmasıdır. Tüm bu yöntemler buharlaşma yoluyla ısı kaybını sağlar. Boyun, kasık ve koltukaltlarına buz torbaları koymak ve kol ve bacaklara masaj yapmak ısı kaybını hızlandıracaktır. Bilinci yerine geldikten sonra sıvı verilir. Mutlakla doktora görünmelidir.

Cuma, 11 Kasım 2011 20:28

Hipotermi (Donma)

 

Hipotermi, vücudun merkezindeki sıcaklık kaybı, doğru karar verme yeteneğini bozarak doğada kaza yapma riskini arttırır ve ölümlere yol açabilir. 

Belirtileri 
- koordinasyon kaybı (sendeleme) 
- beyin soğuğun etkisiyle sersemler, hasta eşyalarını düşürür ve fark etmez, yönünü kaybeder ama aldırmaz, üşür ama hiç bir şey yapmaz. Başkalarında bunu fark etmek zor, kendinizde fark etmek daha zordur. 
- Temel vücut işlevlerini yitiren hasta kendisinde istenilen aktiviteleri yapamaz. Beyin uzaktaki daha az önemli oranlardan kanı geri çekerek kendisini korumaya çalışmaktadır. 
- Titreme başlar. Titreme ısı üretir ancak yüksek enerji tüketir, ısı vücutta tutulamadığında vücut iç sıcaklığı daha hızlı bir şekilde düşmeye devam eder. 
- Titreme durur, nabız ve solunum yavaşlar, vücut giderek katılaşır ve soğur. 

Bu giderek kötüleşen tablo doğru bakım sağlanmazsa ölümle sonuçlanır. 

Tedavisi 
Hipoterminin tedavisi fark edildiği aşamaya göre farklılık gösterir. 1) hafif hipotermi tedavisi 2) ileri hipotermi tedavisi . 
Hafif hipotermik hasta hala içten ısınmaya çalışıyordur. Hasta konuşabilir, yiyebilir, titreyebilir. Öncelikle içeride üretilen ısının kaybolmamasını sağlamak gerekir. Kuru giysiler giydirip, başını ve boynunu sarmak, soğuk ve rüzgardan korumak gerekir. Ilık tatlı içecekler, karbonhidratlı yiyecekler verilmelidir. Hareket etmesi sağlanmalıdır. Yapamıyorsa, hastayı yerden yalıtıp sıcak birisiyle aynı uyku tulumuna girerek tenden tene ısı transferi yapılabilir, ellerine ayaklarına sıcak paketler yerleştirilerek (doğrudan derinin üzerine değil) normale dönene kadar beklenir. 
İleri hipotermik hasta da titreme durmuştur, kendi kendini ısıtamaz, bilinci kapanmış olabilir. Kaba hareketlerden kaçının. Yardımcı nefes verilebilir. Elbiselerini çıkarın, yerden yalıtın, sarabildiğiniz kadar kuru yalıtım malzemeleri sarın. Sıcak paketleri sırasıyla avuç içleri, ayak tabanları, göğüs, koltuk altları ve kasıklara yerleştirin. Son olarak hastayı kalan ısının dışarı çıkmasını önleyecek bir engel ile (plastik örtü, çadır tentesi, çöp torbası, vb.) sarın. Son sargı, hipotermi sargısı, sadece ağzı ve burnu dışarıda bırakmalıdır. Hasta ölü gibi görünse bile ileri hipotermi tedavisi uygulanmalıdır. “ısıtılıp kesin olarak ölü olduğu görülmedikçe hiç kimse ölü kabul edilmez!”. Yardım çağırın. 

Hipotermiyi önlemek için; 
hava şartlarına uygun giyinin, ıslanmayı önleyen malzemeler hayati önem taşır. Islandığında bile vücut sıcaklığını tutan giysiler giyin (yün çorap). Bolca su için, karbonhidratlı yiyecekler yiyin. Grup içinde hipotermi belirtileri için birbirinizi gözlemleyin ve erken dönemde tedavi edin.