Alpay Oğuş

Alpay Oğuş

Cuma, 11 Kasım 2011 20:28

Yüksek İrtifa Hastalıkları

 

Yüksek irtifaya çıkıldığında, oksijen basıncı azalır, her nefeste alınan oksijen miktarı azalır. Çok yukarıya çok hızlı çıkılırsa sorunlar ortaya çıkabilir. 

Akut Dağ Hastalığı: 
Yükseklik arttıkça oksijenin ve basıncın azalmasıyla birlikte oksijenin vücuda girmesi azalır, “hypoxia” gelişir. 2400-2500 m. ye çıkıldığında ilk 24 saat içinde başlayabilir. 
Belirtileri; baş ağrısı, alışılmadık bitkinlik, mide bulantısı, kusma, iştah kaybı, uyuma güçlüğü, aktivite sırasında solunum güçlüğü ve psikolojik yıpranma. 
Tedavi; belirtiler ortadan kaybolana kadar en az 400-500m. inip dinlenerek bol bol su içilmeli. Kendini iyi hissedince tekrar çıkılabilir. 

Yüksek İrtifa Akciğer Ödemi; 
ortam basıncı azaldıkça damar içi basıncı artar. Damarlardaki basınç akciğerlerin basıncından fazla olur ve damarlardan akciğerlere kan geçer. Yaklaşık 4200m nin üstüne çıkıldığında ilk 24-48 saat içinde başlayabilir. 
Belirtileri; Öksürük, hırıltılı nefes, göğüs ağrısı, öksürükte kan gelmesi, çok hızlı kalp ritmi, isteksizlik, kişilik bozukluğu. 
Tedavi; en az 500m alçalıp 2-3 gün bekleyip devam edilebilir. 

Yüksek İrtifa Beyin Ödemi; 
Beyindeki damarlardan kan sızar ve beyne geçer, beyin şişer. Belirtileri; Şiddetli baş ağrısı, kişilik değişikleri, “ataxia” düz çizgide bacakları bitişik yürüyemez, koma. 
Tedavi; hasta çıkışa devam edemez mutlaka indirilmelidir. 

Yüksek İrtifa Hastalıklarının Önlenmesi; 
2500-3000m nin üzerindeyken vücudun uyum sağlayabileceği hızda yükselmek gerekir. Bir önceki gece uyunan yerden en fazla 300m yükseklikte uyunmalı. Bol bol su içilmeli. Karbonhidrat zengini az yağlı yiyecekler yenmeli.

Cuma, 11 Kasım 2011 20:27

Yumuşak doku yaralanmaları

 

YARA BAKIMI: 
Yara Bakımının İlkeleri 
1) Tehlikeli kanamaların durdurulması
2) Enfeksiyonun önlenmesi
3) İyileşmeye yardımcı olması

Kan ya da diğer vücut sıvılarıyla temas etmeden önce koruyucu eldivenler giymelisiniz. Yaranın yerine, büyüklüğüne göre kanama durdurma yöntemleri kullanılarak kanama durdurulmalıdır. 

Yara Temizliği 
Enfeksiyon ciddi bir sorundur, oluşmasını önlemek için yaraya iyi bakılmalı ve temiz tutulmalıdır. Temizlik aynı zamanda iyileşmeyi hızlandırır ve yara izi kalmasını azaltır.Yüzeyel bir yaraysa sabun ve suyla yıkamak yeterli olur. Derin yaralar için basınçlı yıkama yapılmalıdır. 
Basınçlı yıkama: 1 lt suya 10-20 ml periton iyot (batikon) karıştırılıp 5 dakika beklenerek bir sıvı hazırlanır. Şırıngaya çekilip yaraya dik olarak 10 cm uzaktan püskürtülür.Yara suyun akıp gitmesi için açık tutulur. Her 1 cm yara için 250 cl sıvı kullanılarak bol bol yıkanır. Batikonla yaranın etrafı uzağa doğru süpürme şeklinde silinmelidir. Eğer gözle görülür yabancı cisimler yaranın içinde kalmışsa, cımbızla dikkatlice çıkarılmalıdır. Cımbızlar kullanılmadan önce dezenfekte edilmelidir. Kanama durdurulup, yara temizlendikten sonra antibiyotik krem (Basitacintine , Polymin B Sulfat) sürülür ve yara kapatılır. Tercihen günde 3-4 kez tekrarlanır. 
Delici yaralanmalarda (bıçak,şiş,vahşi hayvan... olabilir) yara yüzeyi ve derinliği görünüşte küçüktür fakat içeriye doğru aslında derindir. 20 cm lik bir yara 4-5 cm kadar görülür. Derinlik ne kadar olduğu belli olmadığından basınçlı yıkama yapılmaz, enfeksiyonu içeri itmeye sebep olabilir. Kanama durdurulur. Yaranın iki ucu birleştirilmez, yaranın akması sağlanır. 
İç organ vücut dışına çıkmışsa içeri sokulmaz. Kurumasını önlemek için; steril suyla ıslatılmış temiz bir bezle kapatılıp, üstüne temiz kuru bir bez örtülür ve tahliye edilir. Zaman zaman açılıp nemlendirilir. Vücuttan bir parça koptuğunda mutlaka yaralıyla birlikte hastaneye götürülmelidir. Bir torbaya buz doldurulup ağzı kapatılır, kopan parça da ayrı bir torbaya konup buz torbasının üstüne bırakılır ve tekrar torbalanıp (istenilen sıcaklık 4 derece) hızla taşınır. 

Yara Enfeksiyonu 
Bütün yaraları düzenli olarak enfeksiyon belirtileri için kontrol etmek gerekir. Enfeksiyon belirtilerinden bazıları: 
1. Artan ağrı, kızarıklık ve şişme, 
2. Yaradan iltihap akması, 
3. Derinin altında, yaranın etrafında kırmızı bir çizginin belirmesi, 
4. Sistemik ateştir. 

Eğer enfeksiyon belirtileri görülürse, yaranın üzeri açılıp içindekilerin akmasına izin verilir. Yarayı sıcak, hafif tuzlu ve dezenfekte bir suya sokarak açılması ve akması kolaylaştırabilir. Bir an önce bir doktora ulaştırmak gerekir. 

YANIKLAR 
Yanık Tedavisi: 
Yanığa yapılacak ilk müdahale, ciddiyeti ne olursa olsun yanma işlemini, mümkünse ilk 30 saniye içinde durdurmaya yönelik olmalıdır.. Su dökmeden, ateşin üstü örtülerek söndürülmelidir. Yanan bölgeyi soğutmak gerekir.Yaralı kendini iyi hissedene kadar 20 dakika, yerine göre 2 saat boyunca soğuk suya daldırarak soğutulur. 
Yanık bölgesindeki elbiseler ve takılar çıkarılır, fakat yapışan kısımlar varsa sökülmez. 
Yanığın yada yaralının üzerine buz konulmaz. 
Şişmeyi en aza indirmek için yanık bölge kalp seviyesinin üzerine kaldırılır. 
Ölüm nedeni aşırı sıvı kaybı ve enfeksiyondur. Tahliye sırasında sıvı kaybını önlemek için bol su içirilir. 

Derecelendirme 
Yanığın derinliğine göre, 
1. derece ; hafif yanık
2. derece ; su toplaması (en acı veren) 
3. derece ; deri tamamen yanmıştır ve kaslara ulaşmıştır

Yanığın alanına göre, 
1 avuç kadar alan vücudun yaklaşık % 1 i olarak kabul edilir. 
Vücut kısımlarının alan oranları; 
Kafa : %9
Kol: %9
Sırt : %18
Gövde önü: %18
Bacak : %18
Genital bölge : %1

Tehlikeli bölgeler; Kafa ve yüz
Genital bölge ( enfeksiyon riski yüksek) 
Vücudun herhangi bir bölgesini çepeçevre kavrayan yanıklar. 

1. derece yanıkta; soğuk kompres ve nemlendirici ( aloevera) 
2. derece yanıkta ; su torbalarını patlatmadan sabun ve suyla yıkanır, kurulanıp su bazlı kremler (silverdin) sürülür. Ağrı kesici ilaç ( iloprufen içeren) verilebilir. Yara kuru gazlı bez ya da temiz bir giysi parçasıyla örtülür. Yanığı örtmek ağrıyı ve buharlaşmayla oluşacak sıvı kaybını azaltır. 

Genel Yaralı Bakımı 
1- Yaralıyı sıcak tutmak gerekir. 
2 -Yaralı bölge kalp seviyesinin üzerine kaldırılır. 
3 -Yaralının içebildiği kadar sıvı içmesi sağlanmalıdır.